Wat is een catfish?

Misschien heb je de term "catfish" weleens voorbij horen komen. Sterker nog; misschien heb je weleens getwijfeld of je eigen gedrag op catfishing lijkt, maar wat betekent "catfish" precies? Het is een mooi woord voor iemand die zich voordoet als iemand anders. Catfishes zijn vooral online te vinden. Online kunnen ze zich namelijk perfect verschuilen achter een (fictieve) persona. Deze persona is vaak extra leuk, knap, slim, rijk, etc., hierdoor kunnen ze je flink misleiden. Hoewel je het misschien niet kunt voorkomen dat je een catfish ontmoet, is het wel handig dat je weet wat het is, waar je op moet letten en hoe je je vermoedens kunt bevestigen. Ben je benieuwd? Lees dan vooral verder. 

Hoogtepunten

• Wat is een catfish?

• Waarom zijn mensen een catfish?

• Zo herken je een catfish

• Controleren of iemand een catfish is

Wat is een catfish?

Een catfish is iemand die zich voordoet als iemand anders. Een catfish is meestal te vinden op online dating platformen, zoals Tinder of Bumble. Dat gezegd hebbende, kunnen het ook prima mensen zijn die in je dm's sliden op een socialmediaplatform, zoals Instagram, Facebook of Snapchat. Een catfish is dus iemand met een valse identiteit. In de meeste gevallen gebruiken deze con artiesten foto's van andere personen. Ze kunnen foto's jatten van een internet beroemdheid, maar ook van hun knappe buurvrouw, vriendin of broer. Vaak nemen ze ook andere karakteristieken, zoals de geboortedatum, woonplaats, baan, etc. van deze persoon over. 

Hoewel sommige catfishes echt de andere persoon proberen te worden, zijn er ook mensen die alleen de foto's gebruiken. Hieromheen verzinnen ze dan een uniek verhaal die niet hoort bij de persoon waarvan ze de foto's stelen. Ze bedenken er meestal ook een valse naam bij. In de meeste gevallen nemen catfishes de identiteit van iemand over die erg aantrekkelijk is. Vaak worden mooie en succesvolle mensen slachtoffer van deze identiteitsfraude. Er zijn ook situaties waarin mensen slechts over een aantal aspecten liegen. Bijvoorbeeld over hun baan, opleiding of uiterlijk. In dit geval spreken we van kittenfishing in plaats van catfishing. 

Hoe komen catfishes aan hun naam?

De ietwat bijzondere en opvallende naam catfish komt uit de popcultuur. De term werd bekend na 2010, toen er een documentaire met dezelfde naam verscheen. Twee jaar later kwam de populaire MTV-show - met dezelfde naam uit. In dit programma probeerden de presentatoren catfishes te ontmaskeren. 

Waarom mensen zich voordoen als iemand anders

De redenen achter catfishing zijn verschillend en ingewikkeld. Soms komt het voort uit een gebrek aan zelfvertrouwen of een laag zelfbeeld. In zulke gevallen maakt de catfish een ideale versie van zichzelf om acceptatie te krijgen. In andere gevallen is het een bewuste keuze om mensen te manipuleren voor eigen voordeel, wraak, of gewoon voor amusement. Wat de reden ook is; catfishing schaadt het vertrouwen en kan enorme schade aanrichten bij de slachtoffers.

Oplichten

Oplichten, scammen of phishen is helaas een inkomstenbron voor sommige mensen. Criminelen kiezen er regelmatig voor om zich te verbergen achter een fictieve identiteit. Dit is dan ook zeker een motief voor catfishing. In 2022 hebben wel 19.050 Amerikanen aangifte gedaan vanwege een romantische scammer. Volgens CNN, een Amerikaanse nieuwssite, zijn deze mensen bij elkaar een totaal van $ 740 miljoen verloren aan deze oplichters. Dit soort catfishes kunnen financiële problemen veroorzaken bij zijn slachtoffers. Mensen die dit doen, zullen steeds vaker om een financiële gunst vragen. Dit doen ze vaak middels geloofwaardige verhalen zoals ziekte, geldproblemen of andere situaties waar ze zogenaamd hulp bij nodig hebben. 

Let op: deze catfishes zijn erg gevaarlijk. Ze kunnen ook jouw persoonlijke informatie verzamelen en je hier vervolgens mee blackmailen. Wees daarom echt heel voorzichtig voordat je iemand - die je hebt leren kennen via een online platform - in vertrouwen neemt. 

Onzekerheid

Niet iedereen heeft de intentie om op te lichten; een ander veelvoorkomend motief is onzekerheid. Sommige mensen zijn niet tevreden met zichzelf. Hierdoor kan het lastig zijn om op zoek te gaan naar liefde, ook als ze dit wel heel erg graag zouden willen. Sommige mensen kiezen ervoor om zich te verschuilen achter een neppe identiteit. Ze gebruiken foto's van een aantrekkelijk persoon en bedenken fictieve verhalen om hun leven interessanter te laten lijken. Deze catfishes zullen vaak terughoudend reageren op de vraag om specifieke foto's te sturen. Daarnaast zullen ze vaak niet staan te springen om te videobellen. 

Bij deze catfishes is het ingewikkeld om te bepalen hoe echt alles is geweest. Sommigen gebruiken alleen een foto van iemand anders, terwijl anderen een heel fictief persona ontwikkelen. Bij deze catfishes kan het redelijk lastig zijn om te bepalen of de liefde echt is. 

Trollen/plagen

Helaas gebruiken sommige mensen catfishing om anderen te plagen of te pesten. Deze mensen maken een nep profiel aan om iemand (die ze kennen) verliefd te laten worden op een fictief persoon. In dit geval wordt het meestal gebruikt om wraak te nemen op mensen in hun directe omgeving. Zo is een bekend voorbeeld het verhaal van "Fatass Kelly Price". Kelly, de nicht van Antwane, heeft zich drie jaar lang voorgedaan als Tony. Ze heeft Antwane laten geloven dat Tony echt was een ze hebben dan ook een online relatie met elkaar gehad. Toen Antwane meedeed aan het programma Catfish en erachter kwam dat hij drie jaar lang met zijn nicht Kelly was geweest, was hij geschokkeerd. Het motief achter dit grapje? Antwane had zijn nicht een keer dik genoemd en dat was helemaal in het verkeerde keelgat geschoten. Kelly zag dit als een manier om wraak te nemen op haar nietsvermoedende neef. 

Dit type catfishes zijn er vooral op uit om jou te plagen door je voor de gek te houden. Het voorbeeld van Antwane en Kelly is een vrij extreem voorbeeld, maar deze catfishes kunnen natuurlijk ook in mindere mate te werk gaan. 

Herkennen van een Catfish

Het kan moeilijk zijn om een catfish te herkennen. Ze werken vaak hard aan hun persona en doen er alles aan om hun echte identiteit te verbergen. Toch zijn er een paar rode vlaggen waar je extra alert op kunt zijn. Daarnaast kun je redelijk onopvallend testen of je met een catfish te maken hebt. Ben je benieuwd hoe je een catfish kunt spotten? Lees dan vooral verder. 

Signalen dat je mogelijk met een catfish te maken hebt

Er zijn verschillende signalen die kunnen wijzen op catfishing. Welke dat zijn, lees je hieronder: 

1. Inconsistenties: een veelvoorkomend signaal is een inconsistentie in de verhalen. Sommige verhalen kunnen ook in strijd zijn met andere verhalen die de persoon heeft verteld. 

2. Iemand weigert om te videobellen: als iemand weigert om te videobellen, kan dit een rode vlag zijn. Vaak bedenken mensen smoesjes waarom ze niet kunnen. 

3. Het is te goed om waar te zijn: sommige mensen lijken alles te hebben. Hoewel het kan, bestaat er ook een kans dat iets te goed is om waar te zijn. Als je merkt dat alles té perfect lijkt, is dat misschien ook zo. Wees daarom alert. 

4. Ze vragen om geld: vragen om geld is een rode vlag, vooral als het aankomt op online daten. Het is niet gebruikelijk om iemand te vragen om financiële gunsten, vooral niet als je deze persoon nog nooit in het echt hebt gezien. 

5. Vermijden om af te spreken/beweren in het buitenland te wonen: als iemand erg lastig doet over afspreken, kan dit een signaal zijn dat iemand niet eerlijk is over zijn identiteit. Ook in het buitenland wonen kan een rode vlag zijn, maar dit hoeft altijd foute boel te betekenen. 

Merk je één of meerdere van deze signalen? Dan is het belangrijk dat je extra alert bent en voorzichtig omgaat met je eigen persoonlijke informatie. 

Zo check je of je met een catfish te maken hebt

Als je twijfelt of je te maken hebt met een catfish, kun je een paar dingen doen om je vermoedens te controleren. Het is belangrijk om niet snel te handelen. Neem de tijd om de situatie goed te bekijken voordat je een conclusie trekt.

Doe onderzoek

Een van de eerste stappen die je kunt nemen, is online onderzoek doen naar de persoon. Zoek hun naam op in zoekmachines. Controleer ook hun aanwezigheid op verschillende sociale media, zoals Facebook en Instagram. Als iemand echt is, zijn er vaak wel sociale media-accounts of zoekresultaten van die persoon te vinden. De socialmediaprofielen van een catfish zijn over het algemeen redelijk makkelijk te spotten. Als iemand alleen een social media-account heeft met slechts 1 recente foto (vaak herken je deze al) en weinig volgers heeft, maar vaak wel veel mensen volgt, is dit redelijk verdacht. Het is ook slim om te kijken of de persoon in kwestie weleens wordt getagd door andere mensen. 

Vraag om een specifieke foto

Een andere methode om te testen of iemand een catfish is, is vragen om een specifieke foto. Vraag aan iemand of hij of zij een foto wil sturen met een specifiek element zoals een lepel of met een handgeschreven papiertje. Als degene echt is wie hij/zij/die beweert te zijn, zou dit in principe geen probleem moeten zijn. 

Vraag om te video bellen

Een videogesprek vermijden is een rode vlag. Als je je twijfels hebt over de identiteit van de ander, kun je voorstellen om te videobellen. Als iemand aangeeft dit echt niet te willen of iedere keer op het laatste moment afzegt, is dit een slecht teken. Ook hierbij geldt; als iemand echt is wie die zegt dat die is, zou een videogesprek geen probleem hoeven te zijn. 

Wees alert

Hoewel we het in dit artikel uitgebreid hebben gehad over catfishes, is het wel goed om erbij stil te staan dat iemand geen catfish hoeft te zijn om je op te lichten. Zelfs als iemand eerlijk is over zijn/haar/die identiteit, kan iemand nog steeds slechte intenties hebben. Wees daarom altijd voorzichtig bij het aangaan van internet relaties. Deel geen gevoelige informatie wat tegen je gebruikt kan worden. Wees ook heel erg voorzichtig met sexting. We begrijpen best dat het een leuke manier is om elkaar toch seksueel te ontdekken, maar je begeeft je dan wel op dun ijs. Doe je dit wel? Dan willen we je aanraden om enkel foto's te sturen waarop je niet herkenbaar bent.